W Gabinecie Zbiorów Specjalnych kołobrzeskiego muzeum znajdują się prace jednego z nielicznych polskich malarzy batalistów, znanego artysty plastyka Stefana Pajączkowskiego, który jest zaliczany do grupy znakomitych znawców umundurowania i uzbrojenia wojskowego takich jak Bronisław Gębarzewski, Stanisław Gepner czy Władysław Dziewanowski.

Prace do muzeum trafiły w kwietniu 1979 roku dzięki jego żonie Kazimierze Pajączkowskiej (Garapich). Jak czytamy w Sprawozdaniu z działalności Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu w roku 1979: „Niezwykle oryginalnym nabytkiem w roku sprawozdawczym była ponadto kolekcja malarstwa (w większości akwarele) nieżyjącego już batalisty Stefana Pajączkowskiego. Dzięki decyzji zakupu i poważnemu zasiłkowi finansowemu Urzędu Wojewódzkiego w Koszalinie uchroniono pokaźny dorobek twórczy przed rozproszeniem”.

Zbiór obejmuje 166 akwarel, ukazujących w plastyczny sposób uzbrojenie i umundurowanie polskich sił zbrojnych od początków państwa polskiego do zwycięstw nad Odrą i Nysą w czasie drugiej wojny światowej. Artysta z niezwykłą precyzją odtwarza pojedynczych żołnierzy, zarówno pieszych jak i konnych oraz sceny batalistyczne. Możemy zobaczyć jak wyglądali wojowie z X w., piętnastowieczne rycerstwo, legioniści z 1799 roku oraz z czasów pierwszej wojny światowej, żołnierze Błękitnej Armii gen. Hallera, powstańcy wielkopolscy z lat 1918-1919, a także żołnierze walczący w czasie drugiej wojny światowej. Prace Stefana Pajączkowskiego cechuje niezwykła wyrazistość, czytelność rysunku i kompozycji. Na uwagę niewątpliwie zasługuje nie tylko szczegółowe i zgodne z prawdą historyczną odtworzenie polskich ubiorów wojskowych, ale także pokazanie uzbrojenia i wyposażenia poszczególnych formacji wojskowych na przestrzeni tysiąclecia.

Szczególnie jednak Stefan Pajączkowski interesował się dziejami jazdy polskiej, stąd ta tematyka była wiodącą w jego twórczości. Widać to także w posiadanym przez nasze muzeum zbiorze, gdzie przeszło siedemdziesiąt procent obrazów poświęconych jest właśnie jeździe polskiej i to głównie z czasów Księstwa Warszawskiego.

Stefan Pajączkowski herbu Lubicz – polski prawnik, ziemianin, rotmistrz ludowego Wojska Polskiego, artysta malarz, grafik i wybitny znawca umundurowania i uzbrojenia żołnierza polskiego, twórca obrazów batalistycznych, znawca kostiumologii wojsk, umundurowania i uzbrojenia, grafik, muzealnik. Urodził się 29 stycznia 1900 r. we Lwowie. Maturę zdał w w Gimnazjum Sanockim w 1918 roku. W czasie pierwszej wojny światowej, przebywając w Wiedniu, odwiedzał liczne galerie i muzea. W Polsce po zakończeniu wojny rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu we Lwowie, jednak zrezygnował z zawodu prawnika i podjął naukę rysunku i malarstwa sztalugowego.

W 1926 r. osiadł w Wańkowicach i do wybuchu drugiej wojny światowej prowadził gospodarstwo rolne. Równocześnie dużo rysował i malował. Po rozpoczęciu działań wojennych Stefan Pajączkowski przeniósł się do majątku w Kostarowcach koło Sanoka. Koniec wojny zastał go w oddziałach wojskowych w Przemyślu, a potem z II Armią WP przeszedł szlak bojowy tej armii. Po wojnie Pajączkowski osiadł z rodziną w Poznaniu, gdzie do 1950 r. pracował w Państwowych Nieruchomościach Ziemskich, a później podjął pracę w Krajowym Związku Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego. W roku 1951 został członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Poznańskiego. W roku 1956 zainicjował reaktywowanie Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego, w którym pracował przez wiele lat.

Obok swej pracy muzealnej Pajączkowski działał na polu artystycznym. W latach pięćdziesiątych powstały jego najlepsze prace malarskie, w tym liczne kompozycje batalistyczne i akwarele mundurowe. Z jego prac o tematyce wojskowej zorganizowana została m.in. wielka wystawa pt. „1000 lat Oręża Polskiego”, która odwiedziła liczne miasta Polski. Pajaczkowski był również grafikiem. Wykonał szereg exlibrisow, na których elementem zasadniczym są motywy wojskowe. Z jego inicjatywy w 1965 roku zawiązano w Poznaniu Koło Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy. Rysunki Pajączkowskiego znalazły się w książce wydanej w 1980 r. przez Krajową Agencję Wydawniczą w Warszawie pt. „Jazda Polska".

Stefan Pajączkowski zmarł nagle podczas pobytu w Wielkiej Brytanii 2 czerwca 1978 r. w Edynburgu. Jego prochy sprowadzone do kraju spoczęły na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.