Niezwykle ciekawych informacji na temat srebrnego kowsza dostarczył nam Pan dr Adam Szymański, historyk sztuki, ekspert w zakresie złotnictwa rosyjskiego, specjalizujący się w badaniach pracowni złotniczych działających w XIX w., autor pierwszej w języku polskim książki o pracowni Fabergé zatytułowanej „Fabergé. Historia i arcydzieła” oraz słownika biograficznego „Złotnicy dworu Romanowów”.

W swoim archiwum Pan Adam znalazł bardzo podobny kowsz z pracowni braci Graczew. Jest podobnie dekorowany, zbliżonej wielkości i z tego samego okresu. W 2011 r. kowsz ten został wyceniony w Petersburgu na 39-45 tys. dolarów (czyli około 160-180 tys. zł). https://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2013/russian-works-of-art-faberge-and-icons-l13116/lot.703.html?locale=en

Według Pana Adama, znalezisko, odkryte w Żydowcach to kowsz okolicznościowy, uznawany za jeden z najbardziej cenionych prezentów w carskiej Rosji. Dowodem na to, iż kowsz jest wyrobem pracowni złotniczej braci Graczew jest nie tylko punca, ale też styl dzieła. Ten styl zazwyczaj nazywany jest „stylem neoruskim” i w złotnictwie jest to historyzm lub eklektyzm o charakterze „stylu narodowego”, stworzony z połączenia motywów i elementów sztuki dawnej Rusi, bizantyjskich, plecionki itp. W 2 poł. XIX w. w Rosji prawie każda pracownia złotnicza dążyła do stworzenia własnej oryginalnej odmiany stylu narodowego. Stworzenie takiej własnej odmiany stylu neoruskiego było prestiżowym dowodem na odniesiony sukces. Pracowni braci Graczew to się udało. Odkryty kowsz to przykład takiego dzieła wykonanego i dekorowanego w stylu typowym dla tej pracowni, co oczywiście podnosi jego wartość.

Sama pracownia braci Graczew jest jedną z najlepszych w Rosji. W końcu XIX w. w Petersburgu w zakresie tworzenia dzieł ze srebra pracownia Graczew jest uważana za największego rywala pracowni Fabergé. Dzieła z pracowni Graczew były bardzo drogie i cenione. W katalogu Domu Handlowego Braci Frolow z 1900 r. takie kowsze są oferowane za około 200-300 rubli lub jeżeli był duży i bardziej dekorowany, to więcej.

Aktualnie i tylko czasowo eksponat oglądać można w Oddziale Dzieje Oręża Polskiego MOP przy ul. Emilii Gierczak 5 w Kołobrzegu, gdzie został zabezpieczony dla dokonania oględzin przez odpowiednie instytucje. O jego dalszym losie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, zadecydują służby konserwatorskie.